Maansverduisteringen tot en met 2025 en uitleg erover (2024)

Een maansverduistering is niet iedere keer precies gelijk, een maansverduistering kan namelijk worden onderscheiden in verschillende typen waaronder de volledige en onvolledige maansverduistering. Ook kan een maansverduistering niet altijd helemaal van het begin tot het einde zichtbaar zijn, of soms zelfs helemaal niet, afhankelijk van de waarneempositie op aarde. En tot slot kan het ook de aarde zelf zijn die, vanaf de maan gezien, de zon niet in zijn geheel bedekt, er ontstaat dan een zogenaamde gedeeltelijke maansverduistering in de bijschaduw.

Inhoud

• Wat is een maansverduistering of een maaneclips?
• Welke typen maansverduisteringen zijn er?
• Zestien typen maansverduisteringen
• Hoe vaak komt een maansverduistering voor?
• Maansverduisteringen vanaf 2020 tot en met 2025

Wat is een maansverduistering of een maaneclips?

De maan draait ongeveer eens in de maand een volledige baan om de zon, om precies te zijn in een sinodische omlooptijd van 29,53 dagen. Tijdens de omloop van deze baan zal iedere periode één keer de door de zon beschenen zijde van de maan helemaal te zien zijn vanaf de aarde, we noemen dat volle maan. Een volle maan vindt dus ongeveer maandelijks plaats, soms zal tijdens een volle maan onze aarde precies tussen de zon en de maan instaan, er ontstaat dan een maansverduistering waarbij het zonlicht door de aarde wordt tegengehouden en niet op de maan terecht kan komen. De reden waarom er soms wel en vaak geen maansverduistering plaatsvindt is deze:

Het vlak waarin de maan om de aarde draait staat 5,14 graden scheef ten opzichte van het vlak waarin de aarde om de zon draait. Als gevolg hiervan staat de maan meestal een stukje hoger of lager dan het vlak waarin de aarde om de zon draait. Tijdens volle maan staat de maan dan weliswaar geheel achter de aarde maar het zonlicht kan dan toch de maan bereiken. Maar af en toe staat de maan tijdens een volle maan wél precies in het zelfde vlak van de baan van de aarde om de zon, het zonlicht kan dan de maan niet meer bereiken, er is dan sprake van een maansverduistering, wanneer je dan op dat moment op de maan zou staan is er sprake van een zonsverduistering. Tijdens een maansverduistering kleurt de maan rood, dit komt doordat een klein beetje zonlicht, dat in de atmosfeer van de aarde terechtkomt, wordt afgebogen en zo toch de maan weet te bereiken. Aangezien rood licht sterker wordt afgebogen dan bijvoorbeeld blauw licht, zal vooral het rode en ook oranje licht de maan bereiken. Het is hetzelfde effect als het rode licht tijdens een ondergaande zon.

Welke typen maansverduisteringen zijn er?

Voor de volgende uitleg doen we even net alsof we op de maan staan. Tijdens een maansverduistering kan, vanaf de maan gezien, de zon volledig of niet volledig door de aarde worden bedekt. Hierdoor ontstaan er verschillende typen maansverduisteringen. Bij een volledige bedekking van de zon door de aarde bevindt de maan zich volledig in de zogeheten kernschaduw van de aarde, we spreken dan van een totale maansverduistering. Het kan ook zijn dat slechts vanaf een gedeelte van de maan te zien is dat de aarde volledig de zon zal bedekken, op andere plekken op de maan wordt de zon dan niet volledig door de aarde bedekt. We spreken dan van een gedeeltelijke maansverduistering. En het kan ook zijn dat op geen enkele plek op de maan te zien is dat de aarde volledig voor de zon langs schuift, we spreken dan van een maansverduistering volledig in de bijschaduw van de aarde. En tot slot kan het ook zijn dat slechts op een aantal plekken op de maan te zien is dat de aarde gedeeltelijk de zon aan het bedekken is, op de overige plekken zal de zon niet door de aarde gedeeltelijk worden bedekt. We spreken dan van een maansverduistering gedeeltelijk in de bijschaduw van de aarde. In totaal ontstaan er zo dus vier basistypen maansverduisteringen.

Hoe zien de verschillende maansverduisteringen eruit?
In de praktijk zijn maansverduisteringen in de bijschaduw waarneembaar als een gewone volle maan die iets aan helderheid afneemt. Een gedeeltelijke maansverduistering is een volle maan die gedeeltelijk rood zal kleuren, en een volledige maansverduistering is een volle maan die tijdens het maximum van de verduistering helemaal rood kleurt.

Voor de volgende uitleg keren we weer even terug naar onze planeet aarde. Tijdens alle vier genoemde typen maansverduisteringen is het altijd de vraag of de maansverduistering in zijn geheel, gedeeltelijk of helemaal niet te zien zal zijn op de locatie waar de waarnemer zich op dat moment bevindt. Eveneens speelt nog de vraag of, wanneer de maansverduistering slechts gedeeltelijk te zien zal zijn, het maximum van de verduistering – de verduistering heeft dan haar grootst mogelijke bedekking bereikt – wel of niet te zien is. Dit alles levert ook weer vier mogelijkheden op: volledig, gedeeltelijk met maximum, gedeeltelijk zonder maximum, en geheel niet zichtbaar.

Zestien typen maansverduisteringen

In totaal zouden er in theorie vier keer vier, is zestien verschillende typen maansverduisteringen kunnen worden onderscheiden:

Totale maansverduistering in de kernschaduw

• De totale maansverduistering in de volledige kernschaduw van de aarde die volledig van het begin tot het einde zichtbaar is
• De totale maansverduistering in de volledige kernschaduw van de aarde die niet van het begin tot het einde zichtbaar is, maar waarvan het maximum wel zichtbaar is
• De totale maansverduistering in de volledige kernschaduw van de aarde die niet van het begin tot het einde zichtbaar is, en waarvan het maximum niet zichtbaar is
• De totale maansverduistering in de volledige kernschaduw van de aarde die geheel niet zichtbaar is

Gedeeltelijke maansverduistering in de kernschaduw

• De maansverduistering in de gedeeltelijke kernschaduw van de aarde die volledig van het begin tot het einde zichtbaar is
• De maansverduistering in de gedeeltelijke kernschaduw van de aarde die niet van het begin tot het einde zichtbaar is, maar waarvan het maximum wel zichtbaar is
• De maansverduistering in de gedeeltelijke kernschaduw van de aarde die niet van het begin tot het einde zichtbaar is, en waarvan het maximum niet zichtbaar is
• De maansverduistering in de gedeeltelijke kernschaduw van de aarde die geheel niet zichtbaar is

Maansverduistering volledig in de bijschaduw

• De maansverduistering volledig in de bijschaduw van de aarde die volledig van het begin tot het einde zichtbaar is
• De maansverduistering volledig in de bijschaduw van de aarde die niet van het begin tot het einde zichtbaar is, maar waarvan het maximum wel zichtbaar is
• De maansverduistering volledig in de bijschaduw van de aarde die niet van het begin tot het einde zichtbaar is, en waarvan het maximum niet zichtbaar is
• De maansverduistering volledig in de bijschaduw van de aarde die geheel niet zichtbaar is

Maansverduistering gedeeltelijk in de bijschaduw

• De maansverduistering gedeeltelijk in de bijschaduw van de aarde die volledig van het begin tot het einde zichtbaar is
• De maansverduistering gedeeltelijk in de bijschaduw van de aarde die niet van het begin tot het einde zichtbaar is, maar waarvan het maximum wel zichtbaar is
• De maansverduistering gedeeltelijk in de bijschaduw van de aarde die niet van het begin tot het einde zichtbaar is, en waarvan het maximum niet zichtbaar is
• De maansverduistering gedeeltelijk in de bijschaduw van de aarde die geheel niet zichtbaar is

Hoe vaak komt een maansverduistering voor?

Maansverduisteringen (gedeeltelijk en totaal) komen over de periode 2001-2050 gemeten maar liefst een keer per 5,38 volle manen voor, dat is dus redelijk vaak. Totale maansverduisteringen komen echter minder vaak voor: dit is over de genoemde periode gemeten een keer per 13,87 volle manen. Maar omdat een totale maansverduistering bij ons niet altijd zichtbaar is, daar deze zich dan onder de horizon bevindt, zien wij slechts een keer per 48,00 volle manen een totale volledig zichtbare maansverduistering. En slechts een keer per 34,67 volle manen zien wij een niet volledig zichtbare totale maansverduistering (de volledig zichtbare totale maansverduistering niet meegerekend). Grofweg kunnen wij met ongeveer 12 volle manen per jaar dus gemiddeld een keer in de vier jaar een volledig zichtbare totale maansverduistering verwachten en een keer per drie jaar een gedeeltelijk zichtbare totale maansverduistering. In werkelijkheid kan het echter gebeuren dat we veel langer moeten wachten op een volgende totale maansverduistering dan vier jaar.

Tijdens een totale maansverduistering zijn alle soorten maansverduisteringen te zien

Bedenk dat tijdens een totale volledig zichtbare maansverduistering alle genoemde soorten maansverduisteringen in 'een pakket' worden getoond: half in de bijschaduw, volledig in de bijschaduw, half in de kernschaduw en tot slot volledig in de kernschaduw. Het loont dus echt de moeite om, wanneer er zich weer een totale maansverduistering voordoet, dit natuurverschijnsel te aanschouwen. De laatste volledig zichtbare totale maansverduistering was de maansverduistering van 28 september 2015. De volgende volledig zichtbare totale maansverduistering is pas op 20 december 2029, ruim veertien jaar later. De eerstvolgende totale maansverduistering die niet helemaal zichtbaar is, maar waarvan wel het maximum te zien zal zijn, is eind 2025.

Maansverduisteringen vanaf 2020 tot en met 2025